tekst: Piotr Guszkowski

Norwescy twórcy konsekwentnie rozmawiają z młodymi widzami i widzkami o niełatwych sprawach. Co nie znaczy, że zapominają o humorze albo duchu przygody. To kino przepełnione akceptacją. Nieważne, skąd pochodzisz, ile masz lat ani czy twoje ciało… pokrywają łuski, prawda?

Jak ocalić smoka

– Nigdy nie daj się zobaczyć, nigdy nie daj się złapać, nigdy nikogo nie poznawaj – tak brzmi motto Sary. To młoda uchodźczyni, która ucieka przed policją z obawy przed deportacją.

Dziewczynka od dłuższego czasu żyje w drodze. Wygląda na to, że znalazła nowe schronienie, bo właściciele domu, do którego właśnie się włamała, wyjechali na święta do Tajlandii. – Spokojnie, tylko go pożyczam – mówi do rodziny ze zdjęć na ścianie. Ale nie tylko ona upatrzyła sobie to miejsce, przez okno do piwnicy wpada jeszcze ktoś: ma zielone łuski, skrzydła i zieje ogniem. To mały smok. Sara spróbuje pomóc zagubionemu stworzeniu wspólnie z Mortimerem. Chłopiec prowadzi kanał na Youtubie, ale nie ma żadnych lajków, jest wyśmiewany w szkole. 

W filmie „Jak ocalić smoka” („Dragevokterens Jul”, reż. Katarina Launing, 6+), nagrodzonym przez jury konkursu głównego, konwencja fantasy i humor splatają się z realistycznymi problemami. 

Sara rozumie sytuację tytułowego smoka – dobrze wie, co to znaczy być obcym i musieć się ukrywać. Doświadcza tego na własnej skórze. Reżyserka Katarina Launing w przystępny dla młodego widza sposób pokazuje piętno wykluczenia i alienacji. Dlatego tak ważne jest, żeby podchodzić do innych bez uprzedzeń. Film przypomina o okazywaniu troski oraz pomocy każdemu, kto tego potrzebuje. Pokazuje, jaką wartością są otwartość, ale też odwaga.

Odwagi nie brakuje innym bohaterom norweskich filmów i koprodukcji pokazywanych w ramach Kina Dzieci. W dramacie „Wszyscy za jednego” („Flukten over grensen”, reż. Johanne Helgeland, 9+), wyróżnionym podczas zeszłorocznej edycji festiwalu, Greta i Otto dokończą to, co zaczęli ich rodzice. Należeli do ruchu oporu i zostali aresztowani tuż przed Bożym Narodzeniem.

Trwa II wojna światowa. Rodzeństwo postanawia pomóc dwójce żydowskich dzieci ukrywających się w piwnicy. Przed nimi przeprawa przez pokryty śniegiem kraj, w dodatku nie wiadomo, komu zaufać. To opowieść o bezinteresowności i przyjaźni przekraczającej granice. A właśnie do granicy dzieci muszą dotrzeć, żeby przedostać się do neutralnej politycznie Szwecji. 

Siostry. Lato naszych supermocy

Przed nie lada wyzwaniem staną również 9-letnia Vega i młodsza o kilka lat Billie z filmu „Siostry. Lato naszych supermocy” („Tottori! Sommeren Vi Var Alene”, reż. Arild Østin Ommundsen, Silje Salomonsen, 8+). Tata zabrał je na wędrówkę wśród dzikiej przyrody. Było naprawdę miło, dopóki nie wpadł do górskiej szczeliny. Jak go uratować? Pod ręką nie ma telefonu, a w lesie łatwo się zgubić. Dziewczynki są więc zdane tylko na siebie. W skrajnych sytuacjach supermocą okazuje się umiejętność czytania instrukcji, opowiadanie bajki, rozpalanie ogniska czy łowienie ryb.

Charlie napotyka na swojej drodze wiele trudności, ale nie powstrzymują go one przed spełnianiem marzeń. Chłopiec ma 10 lat i zespół Aspergera. Pokazuje nam ławkę, na której siedział, kiedy mama mu o tym powiedziała. Nie wstydzi się, przeciwnie – jest dumny z diagnozy. Choć czasami czuje się inny i pominięty przez rówieśników. Najważniejsze, że odkrył, co sprawia mu przyjemność. Uwielbia tańczyć, teraz chce pojechać na obóz, żeby nauczyć się surfować. – Jeśli tego lata zdołam stanąć na desce, będę naprawdę szczęśliwy – mówi bohater krótkiego dokumentu „Charlie Surfer” (reż. Pia Strømme, 10+).

Ella Bella Bingo

Powracającym tematem jest dziecięca przyjaźń. W animacji „Ella Bella Bingo” („Elleville Elfred”, reż. Frank Mosvold, Atle Solberg Blakseth, 4+) zostanie ona wystawiona na pierwszą próbę. A to dlatego, że zamiast bawić się z Ellą, jej najlepszy kumpel spędza coraz więcej czasu z nowym chłopcem w miasteczku. Z zazdrością będzie musi sobie poradzić także Pan Patyk podczas wakacyjnej przygody „Pan Patyk i morski potwór” („Knerten og Sjøormen”, reż. Tove Undheim, 6+).

Kolejne śledztwo prowadzą Tiril i Oliver znani z książek Jørna Liera Horsta z cyklu „Biuro Detektywistyczne numer 2”. Czy zdążą z wyjaśnieniem sprawy tajemniczych wypadków w muzeum przed wernisażem? Odpowiedź przynosi „Operacja Mumia” („Operasjon Mumie”, reż. Grethe Bøe-Waal, 6+). Alfred dotąd nie bawił się w detektywa, ale teraz ma zagadkę ma do rozwiązania. Ekologiczną! W wyjaśnieniu, kto jest odpowiedzialny za zanieczyszczenie środowiska w mieście, pomoże mu Sihja. On wydaje się nieśmiały i rozważny, ona przebojowa i zbuntowana. Warto dodać, że jest wróżką, która pewnego wieczora wyłoniła się z jego szafy. Mimo różnic charakterów bohaterowie filmu „Sihja, wróżka rebelka” („Sihja, the Rebel Fairy”, reż. Marja Pyykkö, 8+) szybko odnajdą wspólny język. 

Wszystkie wymienione filmy do obejrzenia na 8. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Kino Dzieci w ramach ścieżki filmów norweskich „Między fiordami”, na którą zapraszają Fundusze norweskie i EOG. 

Filmy – do 24 października – można oglądać na platformie festiwalowej https://www.nowehoryzonty.pl/kinodziecionline